kip eki ne demek?
Kip Ekleri
Kip ekleri, fiillere gelerek fiilin anlamında zaman, istek, gereklilik, şart gibi çeşitli anlam değişiklikleri yapan eklere denir. Fiilin temel anlamını değiştirir ve cümlenin anlamını belirlemede önemli rol oynarlar. Türkçede iki ana grupta incelenirler:
-
Haber Kipleri (Bildirme Kipleri): Fiilin gerçekleştiği veya gerçekleşeceği zamanı belirtirler.
- Geçmiş Zaman: Fiilin geçmişte yapıldığını gösterir.
- Görülen (Belirli) Geçmiş Zaman: "-dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü" ekleriyle yapılır. (Örnek: Geldi, gitti)
- Duyulan (Belirsiz) Geçmiş Zaman: "-mış, -miş, -muş, -müş" ekleriyle yapılır. (Örnek: Gelmiş, gitmiş)
- Şimdiki Zaman: Fiilin şu anda yapıldığını gösterir. "-yor" ekiyle yapılır. (Örnek: Geliyor, gidiyor)
- Gelecek Zaman: Fiilin gelecekte yapılacağını gösterir. "-ecek, -acak" ekleriyle yapılır. (Örnek: Gelecek, gidecek)
- Geniş Zaman: Fiilin her zaman yapıldığını, alışkanlığı veya genel bir durumu gösterir. "-r, -ar, -er, -ır, -ir, -ur, -ür" ekleriyle yapılır. (Örnek: Gelir, gider)
-
Dilek Kipleri (Tasarlama Kipleri): Fiilin yapılmasıyla ilgili bir dilek, istek, gereklilik veya şart anlamı taşırlar.
- Gereklilik Kipi: Fiilin yapılmasının gerekli olduğunu belirtir. "-meli, -malı" ekleriyle yapılır. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/gereklilik%20kipi">Gereklilik Kipi</a>)
- İstek Kipi: Fiilin yapılmasının istendiğini belirtir. "-e, -a" ekleriyle yapılır. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/istek%20kipi">İstek Kipi</a>)
- Şart Kipi: Fiilin yapılmasının bir şarta bağlı olduğunu belirtir. "-se, -sa" ekleriyle yapılır. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/şart%20kipi">Şart Kipi</a>)
- Emir Kipi: Fiilin yapılmasının emredildiğini belirtir. Belirli bir eki yoktur, şahıs ekleri ile çekimlenir. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/emir%20kipi">Emir Kipi</a>)
Kip ekleri, fiil çekiminde şahıs eklerinden önce gelirler. Kip ekleri, fiilin anlamını belirginleştirerek cümlenin genel anlamını oluşturmada kritik bir rol oynar.